• Dış ticaret kesintiye uğradı.
• Sanayi yatırım programları hayat geçirilemedi.
• Üretim düştü.
• Bütçenin yarıdan fazlası askeri harcamalara ayrıldı.
• Devletin seferberliği para basarak finanse etme çabası enflasyona sebep oldu.
• Hayat pahalılığı, temel gıda ve tüketim maddelerinin yetersizliği ve karaborsa uygulamaları toplumsal sorunları beraberinde getirdi.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye’de yaşanan ekonomik sorunlar Yaşanan bu eksiklikler II. Beş Yıllık Sanayi Planı’nın hayata geçirilmesini engelledi.

Genişletmek için tıkla...

• 17 Nisan 1940’ta Köy Enstitüleri Kanunu’nu çıkarıldı. Köy Enstitüleri’nin amacı, kısa sürede öğretmen yetiştirerek kırsal kesimdeki öğretmen sorununu çözmektir.
• Yersiz fiyat yükselmelerine engel olmak amacıyla yükseltilen maddelere “narh koyma” kararı alındı. (Narh, devlet tarafından belirlenen fiyat demektir.)
• Ekonominin ve fiyatların denetim altına alınması amacıyla Refik Saydam Hükümeti tarafından 18 Ocak 1940 tarihinde Milli Koruma Kanunu çıkarıldı. Milli Koruma Kanunu kapsamında Petrol Ofisi, Et ve Balık Kurumu gibi kurumlar oluşturuldu. Yine kanun uyarınca 1940 yılı içinde ekonomiyi tüm askerî ihtiyaçları karşılayacak biçimde yönlendirmekle görevli Koordinasyon Heyeti kuruldu.
• Ticaret Ofisi ve İaşe Müsteşarlığı kuruldu.
• Şükrü Saraçoğlu Hükümeti, 11 Kasım 1942’de Varlık Vergisi Kanunu’nu kabul etti. Bu kanunun amacı, savaşı fırsata dönüştüren işletmelerin haksız kazançlarının önüne geçmekti. Varlık Vergisi, gayrimüslim aleyhine birtakım olumsuz sonuçlar doğurduğu tepkileri nedeniyle 15 Mart 1944’te yürürlükten kaldırıldı.
• Tarım kesimini vergilendirmek için (çiftçinin ürünün %10’u) Haziran 1943’te Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu çıkarıldı. Osmanlı dönemindeki Aşar vergisinin bir benzeri olan bu vergi ise 1946 yılında kaldırıldı.
• Karne usulü uygulaması başlatıldı. Karne usulü ilk olarak ve en yaygın biçimde ekmekte uygulandı.
• İnsanların İkinci Dünya Savaşı’nı takip etme isteği radyo kullanımını yaygınlaştırdı. Türkiye’de Ankara Radyosu 1943 sonrası düzenli yayına başladı.
• Radyonun yaygınlaşmasıyla radyonun eğlendiren ve müzik sunan işlevi de ön plana çıktı. Bu dönemde halk müziği derleme çalışmaları yapıldı. “Yurttan Sesler” programları yapıldı. Başta Sadettin Kaynak olmak üzere bestekârlar halk türküsü tarzında şarkılar bestelediler. Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, Hamiyet Yüceses, Perihan Altındağ Sözeri gibi dönemin önemli sanatçıları radyo programları ve taş plaklarla kendilerini halka tanıttılar.
• Şiirde serbest nazımı savunan Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat Horozcu, Melih Cevdet Anday’ın öncülüğünü yaptığı “Garip Akımı“ bu dönemde ortaya çıktı. Yine bu dönemde Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Behçet Necatigil ve Sait Faik Abasıyanık da önemli şair ve yazarlardandır.